Water speelt voor mij een grote en symbolische rol als het draait om angst. Water is overal om je heen, comfortabel, maar soms ook te koud. Water is als een omhelzing die je niet echt vasthoudt. Wanneer ik mensen spreek over bijvoorbeeld een depressie of sombere gevoelens, komt dat water weer terug. ‘Ik was onder water’ zeggen ze dan. ‘Het overspoelt me.’
Transformatie
Maar water doet ook iets anders. Vanuit mijn opvoeding staat water voor de doop: de transformatie van je ziel zodat je bij God hoort. Kopje onder gaan is sterven en herboren worden. Water transformeert. Het heeft alles met identiteit te maken. En ligt in het water niet ook onze verre geschiedenis, toen het eerste zeewezen besloot aan land te kruipen?
Toen ik klein was, wilde ik zeemeermin worden. Op vakantie in Scandinavië herinner ik me dat ik toch bijna begon te transformeren – tot mijn ouders me riepen voor het eten. Het was even alsof de scheidslijn tussen wel en geen adem begon te vervagen. Overkoombaar. Wat onmogelijk lijkt, is misschien alleen ‘nog niet mogelijk’.
Hoog in de hoogste bergen, diep in de diepste zee
In de zomer van 2021 wandel ik met mijn lief door Europese gebergtes, dagenlang met onze spullen op onze rug. We trekken van hut naar hut en zien de prachtigste bergformaties. Er is stilte. Er is ijs. Er zijn miljoenen bloemen en de wereld was nog nooit zo mooi. Hoog en droog. Vaste grond onder de voeten.
Dan is daar plotseling weer dat water in de Dolomieten. Gebergtes die vroeger de bodem van de oceaan waren liggen nu metershoog boven de zeespiegel. Terwijl we daar wandelen wordt het noorden van Italië geteisterd door overstromingen en het zuiden door branden van droogte. We zitten tussen twee vuren op een plek die het hoogste is en het laagste was. Alsof het iets zegt.
Manta rays in de bergen
Wanneer ik achter Jeroen aanloop tussen die bergen door die eigenlijk zee waren, stel ik me voor dat een walvis langszwemt en een manta ray gedag komt zeggen. Struiken worden koraal en de vogeltjes en insecten kleurige vissen.
Water heeft altijd met transformatie te maken, gaat weer door mijn hoofd. De Dolomieten zijn het levende bewijs, als oud water dat hoog de lucht in reikt. Zo hoog, dat er geen watertoevoer is bij de hoogste hutjes. Water heeft met verandering te maken, en soms voelt dat als een dreiging.
Kwetsbaarheid
Wanneer ik in mijn atelier de walvis en de manta ray zichtbaar maak met waterverf – welk ander medium had beter gepast? – voel ik plotseling ook de kwetsbaarheid van water.
Zo’n mooi sereen beeld, gebrouwen uit de fantasie die de onderwaterwereld met manta rays gezien heeft, die walvissen heeft zien zwemmen, die de Dolomieten heeft gezien. Deze fantasie kon genieten van een aarde die al niet meer op haar mooist is. Ik herinner me van een andere vakantie tijdens het duiken dood koraal, opgejaagde zeedieren, plastic zakken in het water, en in de bergen vinden we blikjes en plastic. In de bergen kunnen we nog afval oprapen, maar in de zee is alles afhankelijk van de waterdruk en je zuurstoftank. In het water kun je het net niet allemaal zien, net niet allemaal grijpen. Verdrietig en angstig, onze consumptiedrift sijpelt in alle hoeken van de mysterieuze diepten.
We zijn er nooit geweest, maar onze sporen zijn er te vinden. De zee is ‘onder water’. Wij ‘overspoelen’ de zee.
De leegte vullen
Onze psychische en spirituele leegte proberen we te vullen met spullen, maar de leegte blijft en we vullen die symbolische dieptes jaar na jaar. Hoe nu verder? Durf ik ‘genoeg is genoeg’ te omarmen? Is het de laatste druppel?
Het is belangrijk om naar het water te blijven kijken om te zien hoe gezond we nog zijn. Ik verlang naar het doopwater voor de wereld dat ons allemaal schoonwast, maar tot die tijd moet ik zelf hergebruiken, materiaal heroverwegen, en blijven koesteren wat waardevol is.
Leave a Comment